Jan Potkański
Główne zainteresowania naukowe:
– literatura polska XX i XXI wieku
– współczesne życie literackie
– następstwo pokoleń w literaturze najnowszej
– związki literatury z filozofią i psychoanalizą
– psychologia procesu twórczego
– funkcje literatury w społeczeństwie
– miejsce literaturoznawstwa i polonistyki w systemie nauki
– ewaluacja twórczości naukowej
Ważniejsze publikacje:
Monografie autorskie:
Sobowtór. Różewicz a psychoanaliza Jacquesa Lacana i Melanii Klein, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 2004.
Sens nowoczesnego wiersza. Wersyfikacja Białoszewskiego, Przybosia, Miłosza i Herberta, Wydział Polonistyki UW, Warszawa 2004.
Parabazy wpływu: Iwaszkiewicz, Bloom, Lacan, Elipsa, Warszawa 2008.
Epoka spojrzenia. Literatura i społeczeństwo nowego kapitalizmu, Wydział Polonistyki UW,
Warszawa 2014.
https://www.academia.edu/67480488/Epoka_spojrzenia_Literatura_i_spo%C5%82ecze%C5%84stwo_nowego_kapitalizmu
Wolność realnego. Kant, Hegel i Deleuze a literatura polska, Wydział Polonistyki UW, Warszawa 2018.
https://www.academia.edu/67481506/Wolno%C5%9B%C4%87_realnego_Kant_Hegel_i_Deleuze_a_literatura_polska
Redakcja monografii zbiorowych:
– Taniec i literatura, red. Eugeniusz Czaplejewicz, Jan Potkański, Wyższa Szkoła Humanistyczna im. A. Gieysztora w Pułtusku i Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Pułtusk-Warszawa 2002.
Literackie obrazy nieobecności, red. Michał Mrugalski, Jan Potkański, Wydział Polonistyki UW, Warszawa 2005.
– Spojrzenie – spektakl – wstyd, red. Jan Potkański, Robert Pruszczyński, Elipsa, Warszawa 2011.
– Poza monogamią, red. Jan Potkański, Robert Pruszczyński, Elipsa, Warszawa 2012.
– Filozofia filologii, red. Artur Hellich, Helena Markowska-Fulara, Jan Potkański, Łukasz Żurek, WUW, Warszawa 2019.
– Języki literatury współczesnej, red. Jan Potkański, Maciej Libich, Antoni Zając, WUW, Warszawa 2022.
Cykle rozdziałów i artykułów:
Między mniejszościami i wpływem: genealogie pisarzy nowoczesnych
– Myślenie metaleptyczne, w: Tekst w sieci 2. Literatura, społeczeństwo, komunikacja, red. Anna Gumkowska, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2009, s. 33-41.
– Ziemia Stryjkowskiego, w: Pisarze polsko-żydowscy XX wieku. Przybliżenia, red. Mieczysław Dąbrowski, Alina Molisak, Elipsa, Warszawa 2006, s. 32-66.
– Czysta forma „Austerii”, w: Przed i po. Wielka Wojna w literaturze Europy Środkowej i Wschodniej, red. Hanna Gosk, Ewa Paczoska, Wydział Polonistyki UW, Warszawa 2015, s. 253-264.
– Andrzejewski: perwersje wpływu, w: Lektury płci. Polskie (kon)teksty, red. Mieczysław Dąbrowski, Elipsa, Warszawa 2008, s. 262-278.
– Andrzejewskiego sen o Baczyńskim, w: Poeci-studenci podziemnego Uniwersytetu Warszawskiego wobec romantyzmu, red. Karol Hryniewicz, Karol Samsel, WUW, Warszawa 2018, s. 183-199.
– Ukąszenie katechety. Przegrany apophrades Czesława Miłosza, „Rana. Literatura – Doświadczenie – Tożsamość” 2021, nr 1 (3), s. 1-20. https://journals.us.edu.pl/index.php/rana/article/view/11929
– Starsi bracia. Różewicz wobec „Lęku przed wpływem”, „Przegląd Filozoficzno-Literacki” 2009, nr 3, s. 55-72.
– Prekursorzy Rymkiewicza, „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” 2020, nr 10 (13), s. 369-383.
https://www.journals.polon.uw.edu.pl/index.php/pfl/article/view/580
– Przyszły esej J.M. Rymkiewicza o Bolesławie Śmiałym, „Wizje. Aktualnik” 6.05.2021.
https://magazynwizje.pl/aktualnik/potkanski-rymkiewicz/
– Autoportrety Adama Zagajewskiego, „Er(r)go. Teoria, Literatura, Kultura” 2021, nr 2 (43).
https://www.journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/article/view/10053
– Niedokończona psychoza Witolda Gombrowicza, „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” 2022.
https://www.journals.polon.uw.edu.pl/index.php/pfl/article/view/773
– Literacka scena pierwotna: Lipski – Schulz – Nałkowska, w: Doświadczenie – pamięć – pismo. Życie i twórczość Leo Lipskiego, red. Antoni Zając, WUW, Warszawa 2023.
– Alegoria w „Skrzydłach ołtarza”: Herling-Grudziński, Benjamin, de Man, „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” 2017, nr 7 (10), s. 335-344. https://www.journals.polon.uw.edu.pl/index.php/pfl/article/view/96
– Dekonstrukcja jako technika Siebie, „Przegląd Filozoficzno-Literacki” 2015, nr 1 (41), s. 93-113.
http://www.pfl.uw.edu.pl/index.php/pfl/article/view/923
Schizohistoria
– Perwersyjna wolność. Wpływ odzyskania niepodległości na moralność Polaków, w: Literatura i „faktury” historii XX (i XXI) wieku, red. Alina Molisak, Jagoda Wierzejska, Tomasz Wójcik, Andrzej Zieniewicz, Elipsa, Warszawa 2014, s. 280-292.
– Wspólny korzeń rozumu i szaleństwa: zapoznany świat perwersji, „Wunderblock” 2023.
https://wunderblock.pl/2023/01/31/wspolny-korzen-rozumu-i-szalenstwa-zapoznany-swiat-perwersji/
– Wagneryzm „Przedwiośnia” i wyparcie polityczności, w: Rok 1918 w polskiej pamięci kulturowej. Spoiwa i pęknięcia, red. K. Hryniewicz, T. Wójcik, A. Zieniewicz, Elipsa, Warszawa 2019, s. 255-269.
– Zbigniew Jazienicki, Jan Potkański, Polski masochizm w „Tylko Beatrycze” Teodora Parnickiego, w: Kultura wobec nieświadomego. Studia (post)psychoanalityczne, red. Jakub Osiński, Aleksandra Szwagrzyk-Dalasińska, Paweł Tański, Wydawnictwo IBD, Toruń 2017, s. 102-115.
– Przeciw lacanowskiej prawicy, „Śląskie Studia Polonistyczne” 2013, nr 1 (3), s. 57-76.
https://www.journals.us.edu.pl/index.php/SSP/article/view/3279
– Zbigniew Jazienicki, Jan Potkański, Sadyzm w „Nagim sadzie”. Perwersja jako struktura polskości, „Praktyka Teoretyczna” 2016, nr 4, s. 152-170. https://pressto.amu.edu.pl/index.php/prt/article/view/8436
– Fikcja jako zwycięstwo nad niezwyczajną rzeczywistością: stan wojenny w „Przemieszczeniu” Mirona Białoszewskiego, w: Zwyczajny człowiek w niezwyczajnej sytuacji, red. Hanna Gosk, Elipsa, Warszawa 2009, s. 206-220.
– Transformacja męskości w „Białym kruku” Andrzeja Stasiuka i „Zajeździmy kobyłę historii” Karola Modzelewskiego, w: Po transformacji? Literackie idiomy zjawisk i procesów rzeczywistości III Rzeczypospolitej, red. Hanna Gosk, Łukasz Pawłowski, Elipsa, Warszawa 2020, s. 156-167.
– Chwilowy mit. Motywiczna spójność literatury III RP, w: Kultura w świecie luster. Niepowtarzalność i multiplikacje w literaturze XX i XXI wieku, red. Anna Tryksza, Małgorzata Medecka, Mirosław Ryszkiewicz, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2017, s. 179-192.
– Mężczyzna między matriarchatem i sadyzmem, „Śląskie Studia Polonistyczne” 2020, nr 1 (15), s. 80-91.
https://www.journals.us.edu.pl/index.php/SSP/article/view/9511
– Postedypalność w „Pustym przelocie” Daniela Odii, „Wielogłos” 2022, nr 4.
– Schizofrenia we „Wróżeniu z wnętrzności” Wita Szostaka, „Prace Literackie” 2022, s. 125-140.
– Zmarli i zaświaty w „Poniewczasie” Wita Szostaka, „Tekstualia” 2022, nr 4, s. 7-28.
https://tekstualiascience.com/resources/html/article/details?id=234438
– Czas i liczby: ekonomia polityczna Tkaczyszyna-Dyckiego, w: Sekundy i epoki. Czas w literaturze polskiej po 1989, red. Żaneta Nalewajk, Magdalena Mips, Elipsa, Warszawa 2013, s. 196-218.
– Recesja w literaturze, w: Poezja polska po roku 2000. Diagnozy – problemy – interpretacje, red. Tomasz Dalasiński, Aleksandra Szwagrzyk, Paweł Tański, Inter-, Literatura-Krytyka-Kultura, Toruń 2015, s. 11-18.
http://otworzksiazke.pl/ksiazka/poezja_polska_po_roku_2000/
– Polityka Zagajewskiego, Świetlickiego i Twardocha, „Mały Format” 2019, nr 1.
http://malyformat.com/2019/01/polityka-zagajewskiego-swietlickiego-i-twardocha/
– Wszyscyśmy z faszyzmu. Wartość „Różaglonu” Filipa Matwiejczuka, „Wizje. Aktualnik” 22.12.2020.
https://magazynwizje.pl/aktualnik/potkanski-matwiejczuk/
– Czworaki korzeń wartości. Baudrillard i Goux wobec Lacana, „Śląskie Studia Polonistyczne” 2014, nr 1/2 (5), s. 57-68.
https://journals.us.edu.pl/index.php/SSP/article/view/3335
– Obiekty – popędy – mimesis. Próba lacanowskiej metafizyki literatury, w: Wokół Freuda i Lacana. Interpretacje psychoanalityczne, red. Lena Magnone, Anna Mach, Difin, Warszawa 2009, s. 95-108.
– Personifikacje maszyn abstrakcyjnych, „Świat i Słowo” 2012, nr 1, s. 167-175.
– Perwersja Johna Locke’a, „Wakat” 2020, nr 48-49.
http://wakat.sdk.pl/perwersja-johna-lockea/
– Pomieszanie języków, w: Języki literatury współczesnej [zob. wyżej], s. 7-43.
Dialektyka Deleuze’a. Prehistoria, perwersja, polityka, „Machina Myśli”, 6.08.2017. http://machinamysli.org/dialektyka-deleuzea-prehistoria-perwersja-polityka/
– Przedmiotowość pojęcia. Uwagi na marginesie „Pocałunków ludu” Dawida Kujawy, „Wizje. Aktualnik” 13.02.2022.
https://magazynwizje.pl/aktualnik/kujawa-potkanski/
– Charyzmatyczna odnowa humanistyki, w: Filozofia filologii [zob. wyżej], s. 160-177.